رشد دندان کامل با استفاده از سلول‌های بنیادی موش

به گزارش خبرگزاری رویترز این پژوهشگران می‌گویند کل واحدهای دندانی ایجاد شده را به درون فک پایین موش‌ها پیوند زده‌اند و این موش‌ها توانسته‌اند به طور طبیعی با این دندان‌ها بجوند.

ماسامیتسو اوشیما، استادیار در موسسه پژوهشی علوم و تکنولوژی دانشگاه علوم توکیو در این باره گفت: "این دندان‌های ساخته شده با مهندسی زیستی به طور کامل کارکرد داشتند... و بعد از پیوند هیچ مشکلی در گاز زدن و خوردن غذا ایجاد نمی‌کردند."

این پژوهشگران امیدوارند این نتایج به ایجاد اندام‌های انسانی ایجاد شده از سلول‌های خود بیمار کمک کند.

پروفسور تاکاشی تسوجو، سرپرست این پژوهش در این باره گفت: "در حال حاضر پژوهشگران در هیچ جای جهان روشی برای کشت سه بعدی اندام‌ها در خارج از بدن در محیط آزمایشگاهی را در اختیار ندارند."

"ایجاد تکنولوژی‌هایی برای ساختن اندام‌ها در آزمایشگاه با مهندسی زیستی برای به حقیقت پیوستن درمان باززایی با جایگزینی اندام‌ها اهمیت دارد."

سلول‌های بنیادی سلول‌های پیش‌ساز همه سلول‌های و بافت‌های بدن هستند. این سلول‌ها تمایزنیافته‌اند و کارشناسان معتقدند می‌توانند همه انواع سلول‌های یک اندام را را آنها بسازند.

با توجه به اینکه این سلول‌ها می‌توانند همه انواع سلول‌های متفاوت را تولید کنند، تکثیر شوند و به خودی خود باززایی کنند، دانشمندان امیدوارند با به کنترل در آوردن سلول‌های بنیادی از آنها برای درمان انواع بیماری‌ها و اختلالات مانند سرطان‌، دیابت و جراحات استفاده کنند.

             تلاش شرکت‌های دارویی برای درمان ناشنوایی

این شرکت در هفته‌های منتهی به 31 دسامبر 2005 در مترو و ایستگاه رادیویی در مونیخ و برلین شروع به انتشار آگهی‌هایی کرد که از قربانیان از دست دادن ناگهانی شنوایی ناشی از ترقه‌ می‌خواستند روز اول ژانویه به کلینیک‌های اختصاص‌داده شده برای درمان مراجعه کنند.

توماس مه‌یر، مدیرعامل شرکت اوریس می‌گوید: "ما فقط یک روز برای جلب افراد را در اختیار داشتیم، و نمی‌دانستیم که چه تعداد افراد جلب خواهند شد."

خوشبختانه این شرکت خصوصی کوچک در این قمار برنده شد، و اکنون این شرکت یکی از جایی را که در صنعت داروسازی خالی مانده بود، پر کرده است.

اوریس توانست به اندازه کافی افراد ناشنواشده را جلب کند که نشان دهد ترکیب AM-111 خطری ندارد و از آن هنگام کارآزمایی بالینی مرحله میانی با این دارو را در درمان ناشنوایی حسی-عصبی یا ناشنوایی ناگهانی را بر روی 210 بیمار آغاز کرده است.

با اینکه تضمینی وجود دارند که این دارو که از راه پرده صماخ به درون گوش تزریق می‌شود، نهایتا در آزمون‌های مرحله نهایی موفق شود.

در حال حاضر هیچ داروی تاییدشده‌ای علاج‌کننده‌ای برای این نوع ناشنوایی که یک سوم افراد 65 تا 74 سال و نیمی از افراد بالای 75 سال وجود ندارد.

اما دانش در این زمینه دارد رشد می‌کند، و علاقه سرمایه‌گذاران هم در حال افزایش است، به خصوص که داروهای جدید برای درمان نابینایی مانند "لوسنتیس" ساخت شرکت نوارتریس و روش و "آیلی" ساخت شرکت‌های رجنرون و بایر به موفقیت تجاری دست یافته‌اند.

سازمان خیریه بریتانیایی "اقدام برای ناشنوایی" در تخمینی محافظه‌کارانه بازار بالقوه داروهای جدید برای این نوع ناشنوایی را در کشورهای غربی 4.6 میلیارد دلار برآورد می‌کند- رقمی که ممکن است با افزایش جمعیت سالمند دارای مشکلات شنوایی به سرعت بالا برود.

حوزه نادیده گرفته شده

شرکت‌های داروسازی بزرگ به طور تاریخی توجه چندانی به ناشنوایی نداشته‌اند که به علت نبود اهداف مشخص برای مداخله دارویی، مشکل بودن انجام دادن کارآزمایی‌های بالینی در این بیماری و باور گسترده درباره بازگشت‌ناپذیر بودن این نوع ناشنوایی بوده است.

اکنون شرکت‌های بزرگ دارویی دارند وارد این حوزه می‌شوند، هر چند که کارشان هنوز در مراحل مقدماتی است.

شرکت بزرگ داروسازی آمریکایی فایزر شاید بیشترین پیشرفت را در مسیر را کرده است، و دارویی را در کارآزمایی بالینی مقدماتی فاز یک را برای ناشنوایی حسی-عصبی مربوط به سن دارد که به نظر می‌رسد کارکرد سلول‌های مویی (سلول‌های حساس گوش درونی) را تقویت می‌کنند.

البته فایزر در این مسیر تنها نیست. سال گذشته شرکت بزرگ داروسازی سانوفی فرانسه نیز یک قرارداد پژوهشی دوساله با شرکت خصوصی هلندی بیوتکنولوژی "اودیون تراپوتیکز" بست تا یک مولکول کوچکی را برای بهبود شنوایی بسازد.

در ماه اکتبر امسال شرکت روش به شرکت سرمایه‌گذاری "ورسانت ونچرز" و شرکت بیوتکنولوژی "اینسپشن ساینسز" پیوست تا مولکول‌هایی را بیایند که باعث حفاظت از سلول‌های مویی و بازسازی حلزون، حفره مارپیچی‌شکل گوش درونی، شوند.

شرکت همشهری روش، نوارتریس هم در سال 2010 قراردادی با قیمت بالقوه 213 میلیون دلار با شرکت بیوتکنولوژی آمریکایی GenVec بسته است تا درمان های بر اساس ژن‌ها را برای جایگزینی سلول‌های مویی گوش درونی که صدا را منتقل می‌کنند، ابداع کند.

مارک فیشمن، رئیس بخش پژوهش نوارتریس می‌گوید: "ما هدف اصلی کارمان بر ترمیم قرار داده‌ایم و به دنبال مواد شیمیایی هستیم که بدون نیاز به وارد کردن یک ژن، بتوانند این نقش را ایفا کنند."

چشم‌ها و گوش‌ها

داروهای درمان‌کننده ناشنوایی، بر خلاف داروهای جدید درمان نابینایی که با مهارکردن فرآیندهای ناخواسته عمل می‌کنند، باید کارکرد مختل‌شده گوش را به حالت عادی بازگردانند که کاری مشکل‌تر است.

کارشناسان می‌گویند اولین داروها بر درمان موارد ساده‌تر ناشنوایی متمرکز خواهند بود، مانند آسیب ناشی از سروصدای بلند یا ناشنوایی به علت شیمی‌درمانی.

رالف هولمز، رئیس شرکت پژوهش بیومدیکال "اقدام برای ناشنوایی" می‌گوید: "از دست دادن شنوایی فقط یک نوع بیماری نیست. این عارضه مانند سرطان است که انواع متفاوتی دارد و باید بازار داروهای آن را تقسیم کرد."

در زمینه ناشنوایی ناشی از سروصدا، دانشگاه ایلینویز جنوبی از دیگران پیشگام‌تر است، و کارآزمایی بالینی مرحله نهایی را با مشارکت ارتش امریکا بر روی دارویی در حال انجام دارد که باعث حفاظت از شنوایی در افرادی مانند سربازان می‌شود که در معرض محیط‌های بسیار پرسروصدا قرار گرفته‌اند.

شرکت کانادایی ادهرکس در حال انجام یک کارآزمایی مرحله آخر برای آزمایش دارویی است که باعث محافظت در برابر ناشنوایی ناشی از داروهای ضدسرطان حاوی پلاتین در کودکان می‌شود.

با اینکه درمان‌های محافظتی در برابر ناشنوایی ممکن است تا چند سال دیگر در دسترس قرار گیرند- رویکردهای بر مبنای بازسازی سلول‌های شنوایی- مانند تزریق سلول‌های بنیادی به درون گوش یا مداخله شیمیایی برای سوئیچ کردن ژن‌های کنترل‌کننده رشد سلولی- راه بسیار درازتری را در پیش دارند.

با وجود نتایج آزمایش‌های امیدوارکننده بر روی موش‌های صحرایی (جربیل) در بازسازی سلول‌های شنوایی، به گفته پاسکال سن متخصص گوش در دانشگاه برن، هنوز معلوم نیست که آیا می‌توان این نتایج را در انسان‌ها هم تکرار کرد یا نه.

او می‌گوید: "اگر چیزی درون گوش رشد کند، باید مطمئن باشید که بیش از حد رشد نمی‌کند یا به شکل تومور در نمی آید. موانع بسیاری بر سر موفقیت در این حوزه وجود دارد. این شیوه بسیار خطرناک است، اما در عین حال بیشترین توجه‌ها را هم به خود جلب کرده است."

یک امکان جالب‌توجه دیگر برای آینده تلفیق کردن استفاده از داروها و ابزارها است و سازندگان وسائل کمک‌شنوایی نیز به این حوزه گرایش نشان داده‌اند.

سونووا، بزرگترین سازنده وسائل کمک‌شنوایی جهان، در دو شرکت پیشگام در این زمینه- یک شرکت دارویی در آمریکا برای داروهایی محافظت‌کننده از شنوایی و یک شرکت بیوتکنولوژی سوئیسی در حال تحقیق بر روی درمان وزوزگوش حاد- سرمایه‌گذاری کرده است.

سونووا همچنین در سال 2009 شرکت آمریکایی تولیدکننده ایمپلنت (کاشتنی)‌ حلزون گوش به نام "ادونسد بیونیکز" را خرید تا تمرکزش را بر گوش داخلی و درک تاثیر درمان‌های دارویی بر روی این ایمپلنت‌ها را افزایش دهد.

منبع: رویترز 

             بهره‌گیری از سلول‌های بنیادی برای درمان ناشنوایی

دکتر محمد اجل لوئیان فلوشیپ جراحی گوش و رئیس مرکز کاشت حلزونی بیمارستان بقیه‌الله به همشهری گفت: به مناسبت روز جهانی ناشنوایان که با شعار «فرهنگ ناشنوایان» نامگذاری شده است، این خبر که می‌توان با بهره‌گیری از سلول‌های بنیادی، مشکل ناشنوایی را درمان کرد امید تازه‌ای را برای این گروه از معلولان ایجاد خواهد کرد.

به گفته وی: یکی از چالش‌های بزرگ در درمان اختلالات شنوایی حسی عصبی این است که برای کم شنوایی‌های ناشی از تخریب سلول‌های مویی حلزون یا مراکز عصبی بالاتر، درمانی قطعی وجود ندارد و تنها با استفاده از اقدامات توانبخشی مثل سمعک جبران تقریبی این اختلالات میسر می‌شود.

در عین حال در مواردی که سلول‌های مویی کاملا از بین رفته‌اند و قابل بازسازی نیستند راهی جز کاشت الکترود حلزونی وجود ندارد.

اگر چه در سال‌های اخیر هزاران نفر با استفاده از تکنولوژی‌های نوین، شنوایی و گفتار خود را با استفاده از انواع الکترودهای کاشت حلزونی به‌دست آورده‌اند اما محدودیت‌های استفاده از وسایل مورد نیاز نظیر قطعه‌ای شبیه به سمعک در پشت گوش، دانشمندان را به سوی استفاده از روش‌های بهتر و کم دردسر‌تر راهنمایی کرده است.

وی افزود:بیش از 250 میلیون فرد ناشنوای مادرزاد در کل دنیا وجود دارد که این ناشنوایی عموماً ناشی از انهدام گیرنده‌های حسی شنوایی (سلول‌های مویی) و اعصاب مربوط به آنهاست.

کار اصلی سلول‌های مویی که در داخل حلزون گوش داخلی قرار دارند این است که ارتعاشات مکانیکی صوت را تبدیل به پیام‌های الکتریکی می‌کنند، سپس این پیام‌ها از طریق عصب شنوایی به مغز می‌رسند.

زمانی که سلول‌های مویی آسیب ببینند فرد دچار کم شنوایی یا ناشنوایی می‌شود؛ البته گاهی ممکن است پس از رفع علت، این سلول‌ها مجدداً بازسازی شده و به فعالیت خود ادامه دهند اما در اکثر موارد چنین امکانی وجود ندارد و کم‌شنوایی، دائمی خواهد بود.

دکتر اجل لوئیان گفت: بررسی ژنی نشان داد که تمام سلول‌های تکثیر شده، خصوصیات تبدیل‌شدن به سلول‌های گوش داخلی و بافت‌ها و ارگان‌های مربوطه را دارند.

در این مطالعه دانشمندان برای نخستین بار، از اندام شنوایی جنین انسان، سیستم سلول‌های بنیادی با قابلیت تکثیر و تبدیل و بازسازی شدن را استخراج کرده‌اند، که می‌توان از این سلول‌ها برای مطالعه روی تکامل عصب شنوایی و سلول‌های مویی و درمان ناشنوایی با استفاده از سلول بنیادی بهره برد.

با وجود اینکه این سلول‌های مویی شبیه‌سازی‌ شده از لحاظ ظاهری شبیه دسته‌های مویی نیستند اما محققان امیدوارند که پیشرفت‌های تمایز سلولی در آینده بتواند به کارایی واقعی این سلول‌ها منجر شود.

در ایران نیز پژوهشگران با کمک سلول‌های بنیادی این راه امیدبخش برای درمان ناشنوایی در مدل‌های حیوانی را ادامه داده‌اند. بنابر اطلاعات موجود، در 2 مرکز، همزمان پروژه‌هایی برای تزریق سلول‌های جنینی تمایز یافته موش به داخل حلزون شنوایی در دست اجراست. آنها دریافته‌اند که سلول‌های تمایز‌نیافته موش، توانایی تکثیر و تبدیل شدن به سلول‌های مویی شکلی را دارند که شنیدن را ممکن می‌کنند.

اگر چه این مطالعات هنوز در مرحله حیوانی است و تجربه‌ای روی انسان وجود ندارد ولی آینده پرامیدی را برای ناشنوایان می‌گشاید که شاید در آینده بتوانند بدون استفاده از سمعک و کاشت حلزون شنوایی و تنها با تزریق سلول‌های بنیادی، شنوایی خود را بازیابی کنند.

ولی از آنجا که والدین کودکان ناشنوا که کاندید کاشت حلزون شنوایی هستند دائماً از موضوع کاشت سلول‌های بنیادی پرسش می‌کنند و یا حتی ممکن است تصور کنند بهتر است مدتی کاشت را به تاخیر بیندازند تا سلول‌های بنیادی روی انسان تجربه شوند، باید گفت که این پروژه‌ها تا‌کنون در هیچ جای جهان روی انسان تجربه نشده است.

وی در پاسخ به این سؤال که «والدین می‌پرسند که اگر کاشت حلزونی روی کودک انجام شود و در آینده سلول‌های بنیادی قابل استفاده برای ناشنوایان بشوند، آیا کودک شانس استفاده از سلول‌های بنیادی را دارد یا نه؟ گفت که خوشبختانه روش‌های نوین کاشت حلزونی شنوایی تخریبی نیست و درصورتی که در آینده امکان کاشت سلول‌های بنیادی فراهم شود می‌توان در همان گوش جراحی شده، کاشت سلول بنیادی را هم انجام داد.

ازدواج فامیلی یکی از عوامل مهم بروز ناشنوایی

ژن کم شنوایی حتی در افراد سالم هم وجود دارد و ۹۰درصد ناشنوایان از پدر و مادر شنوا به دنیا می‌آیند؛ یعنی ژن کم شنوایی ژن بسیار شایعی است اما ازدواج فامیلی یکی از عوامل مهم بروز کم‌شنوایی و ناشنوایی در کشور است.

ناشنوایی یکی از معلولیت‌هایی است که گریبانگیر عده‌ای از مردم می‌شود. متأسفانه در کشورما ناشنوایان همانند دیگر معلولان جسمی، حرکتی و حسی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند. نامگذاری یک روز تحت عنوان روز جهانی ناشنوایان، حاکی از توجهی است که این عده از معلولان نیازمند آن هستند.

وی با اشاره به شعار امسال روز جهانی ناشنوایان می‌گوید: شعار امسال «deaf culture» یا «‌آشنایی با فرهنگ ناشنوایان» است. زیرا ارتباطات ناشنوایان بر مبنای یکسری برداشت‌ها، تصاویر و زبان مخصوص به‌خودشان شکل می‌گیرد که بیشتر جامعه شنوا از آن بی‌اطلاعند.

زبان اشاره، فرهنگ لغات خاص و لبخوانی که بین ناشنوایان رایج است مختص خود آنهاست و بد نیست که در طول این هفته عموم مردم با آن کمی بیشتر آشنا شوند.وی مهم‌ترین علل بروز ناشنوایی را 3 مرحله قبل از تولد، حین تولد و بعد از تولد ذکر کرد و گفت: قبل از تولد، ازدواج فامیلی و عوامل ژنتیک، ابتلای مادر به سرخجه و دیگر بیماری‌های عفونی می‌تواند به کم شنوایی یا ناشنوایی منجر شود.

نوزاد حین تولد می‌تواند به‌علت کمبود اکسیژن و شرایط نامناسب وضع حمل مادر دچار این مشکل شود. پس از تولد عوامل بسیاری می‌تواند تاثیرگذار باشد. ابتلای کودک به بیماری‌هایی نظیر اوریون، عفونت‌ها، مننژیت، یرقان (زردی)، عفونت‌های درمان‌نشده گوش، ضربه شدید به گوش، قرار گرفتن نوزاد در برابر صوت غیراستاندارد و مواردی از این قبیل که در ابتلای فرد به کم شنوایی یا ناشنوایی تاثیر دارد.

همچنین در سنین بزرگسالی استفاده بیش از حد از هدفون، قرار‌گرفتن در برابر صداهای غیراستاندارد و بسیار شدید، ابتلا به پیرگوشی و آلودگی صوتی ناشی از ترکیدن ترقه در ایامی مانند چهارشنبه سوری، به افت شنوایی منجر می‌شود.

 ایرانی‌ها رکورددار سرطان معده در جهان